Yazan: Arzu Arat Yenicil

Sabah kahvaltısından akşam yatma saatine kadar süren bir döngüde, annelerin zihni durmaksızın çalışır. Hangi çocuğun okulda hangi etkinliği var, akşam yemeği için eksik olan malzeme neydi, doğum günü yaklaşıyor muydu, çamaşır deterjanı azalmış mıydı… Bu soruların hiçbiri görünür değildir ama annenin zihninde sürekli dönüp durur. İşte buna mental yük ya da diğer adıyla zihinsel yük denir. Fiziksel olarak dışarıdan fark edilmez, ancak etkisi son derece derindir. Anne olmanın belki de en az konuşulan ama en çok yoran yönlerinden biridir.

Zihinsel Yük Nedir?

Zihinsel yük, bir evin ve ailenin tüm işleyişini planlama, hatırlama, organize etme ve yürütme sürecinin zihinde taşınmasıdır. Bu yük yalnızca yapılacak işleri yapmaktan ibaret değildir; o işleri kimse söylemeden düşünmek, planlamak ve başkalarının hayatını da kontrol altında tutmak anlamına gelir.

Örneğin, bir annenin aklında şunlar aynı anda yer alabilir:

  • “Yarın fen ödevi teslim edilecek, hatırlatmalıyım.”
  • “Doktor randevusunu yeniden ayarlamam lazım.”
  • “Yarın misafir gelecek, kek için yumurta kaldı mı?”
  • “Eşimin ayakkabısı tamire gitmeliydi…”

Bu liste hiç bitmez. Her yeni gün, zihne yeni bir sorumluluk yükler. Mental yük çoğu zaman bir başkası fark etmeden taşınır. Ne yazık ki bu yük, çoğunlukla sadece kadınlara ve özellikle annelere aittir.

Neden Sadece Fiziksel Değil?

Fiziksel yorgunluk bir gecelik uykuyla geçebilir ama zihinsel yorgunluk, daha sinsi bir şekilde birikir. Sürekli tetikte olmak, detayları hatırlamaya çalışmak, her şeyi en ince ayrıntısına kadar düşünmek insanı duygusal olarak da yıpratır. Bu da zamanla tükenmişlik sendromuna, kaygıya ve depresyona yol açabilir.

Annelik sadece fiziksel bakım sağlamak değildir. Çocukların ruhsal ihtiyaçlarını anlamak, onların gelişimini desteklemek, aile bireylerinin moralini yüksek tutmak gibi görünmeyen ama ağır sorumluluklar da annenin omuzlarına yüklenir. Ve bu yükün sınırı yoktur. Çünkü her yeni gelişme, yeni bir karar, yeni bir planlama ve yeni bir düşünce anlamına gelir.

Mental Yorgunluk Belirtileri

Zihinsel yükün bazı yaygın belirtileri şunlardır:

  • Unutkanlık ve odaklanma güçlüğü
  • Sürekli “yetişememe” hissi
  • Uyuduğu halde dinlenememek
  • İrritasyon (çabuk sinirlenme)
  • Kendini yetersiz hissetme
  • Sosyal hayattan uzaklaşma
  • Sürekli suçluluk duygusu

Bu belirtiler tanıdık geliyorsa, zihinsel yorgunluk yaşıyor olabilirsiniz. Bu noktada farkındalık çok kıymetlidir.

Peki, Ne Yapabiliriz?

Mental yorgunlukla baş etmek mümkündür ancak bunun ilk adımı, bu yükün farkına varmak ve onu görünür kılmaktır.

1. Mükemmeliyetçilikle Vedalaşın

Toplum, annelere “her şeyin en iyisini yapmalısın” mesajını verir. Oysa her şeyin mükemmel olması gerekmez. Ev her zaman düzenli olmak zorunda değil. Çocuğunuz bir gün pizza yerse bu onun gelişimini bozmaz. Önemli olan sizin sağlığınız ve huzurunuz.

2. Görünmeyeni Paylaşın

Sadece ev işlerini değil, zihinsel yükü de paylaşmak gerekir. “Sen sadece yap, ben yardım ederim” yaklaşımı yerine, eşinizle birlikte sorumlulukları bölüşmek zihinsel yükün hafiflemesini sağlar. Örneğin, çocukların okul etkinliklerini eşiniz takip edebilir ya da alışveriş listesini birlikte hazırlayabilirsiniz.

3. Zaman ve Enerji Yönetimini Öğrenin

Her işi aynı anda yapmak zorunda değilsiniz. Öncelik sıralaması yapın. Bazen bir işi ertelemek ya da iptal etmek, zihninize yapacağınız en büyük iyiliktir.

4. Kendinize Alan Yaratın

Günde sadece 15 dakika bile olsa kendinize vakit ayırmak zihinsel detoks gibidir. Sessizce oturmak, sevdiğiniz bir kitap okumak, kahve içmek ya da kısa bir yürüyüş bile bu yükü hafifletir. Unutmayın, siz iyi olursanız, aileniz de iyi olur.

5. Destek İstemekten Çekinmeyin

Zihinsel yükü hafifletmenin en etkili yollarından biri de duygusal destek almaktır. Bir terapistle görüşmek, başka annelerle deneyim paylaşmak ya da sadece güvendiğiniz biriyle konuşmak bile rahatlatıcı olabilir.

Annelik ve Kimlik Arasında Denge

Anne olmak hayatın en büyük rollerinden biri olabilir, ama tek kimliğiniz “anne” değildir. Siz aynı zamanda bir kadınsınız, bir bireysiniz, bir arkadaşsınız, bir eşsiniz. Bu kimlikleri hatırlamak ve yaşatmak, zihinsel yükünüzü hafifletmenin temelidir.

Son Söz: Yalnız Değilsiniz

Mental yorgunluk, birçok annenin sessizce taşıdığı bir yüktür. Ama bu yükü hafifletmek mümkündür. Öncelikle bu yükü tanıyın, sonra görünür kılın. Sonra da paylaşın. Unutmayın, güçlü olmak her şeyi tek başına yapabilmek değil, gerektiğinde yardım istemek ve durabilmektir.

Siz de durup nefes almayı hak ediyorsunuz. Çünkü iyi bir anne olmak, önce kendinize iyi bakmaktan geçer.

Paylaşım

advertisement